Redaktorka Magda Chowacz czterozębny (Ceutorhynchus pallidactylus) to jeden z najgroźniejszych szkodników upraw rzepaku ozimego i jarego. Jego obecność może prowadzić do poważnych strat plonów, głównie poprzez uszkadzanie łodyg w okresie wiosennym. Skuteczna ochrona plantacji przed tym szkodnikiem wymaga zastosowania zintegrowanych metod, opartych na monitoringu, progach szkodliwości i odpowiednio dobranych zabiegach ochronnych.
Biologia i szkodliwość chowacza czterozębnego
Chowacz czterozębny to niewielki chrząszcz z rodziny ryjkowcowatych, osiągający długość 3–4 mm. Dorosłe osobniki pojawiają się na plantacjach rzepaku wczesną wiosną, często już pod koniec marca, gdy temperatura powietrza przekroczy 9–10°C. Samice składają jaja w łodygach młodych roślin. Wylęgłe larwy drążą kanały wewnątrz łodyg, co prowadzi do osłabienia roślin, pękania łodyg i pogorszenia warunków kwitnienia i zawiązywania łuszczyn.
Monitoring i próg szkodliwości
Podstawą skutecznej ochrony jest systematyczny monitoring obecności chrząszczy. Najczęściej stosowaną metodą są żółte naczynia ustawiane na obrzeżach oraz wewnątrz plantacji. Pułapki te należy kontrolować codziennie w okresie wczesnowiosennym.
Próg szkodliwości wynosi:
- 1–2 chrząszcze dziennie w żółtym naczyniu – sygnał do wykonania zabiegu ochronnego.
Chemiczne zwalczanie chowacza czterozębnego
W ochronie rzepaku przed chowaczem czterozębnym wykorzystuje się głównie insektycydy kontaktowe i systemiczne z grupy pyretroidów i neonikotynoidów. Ważne jest, aby zabieg wykonać w odpowiednim momencie – na początku nalotu chrząszczy, a nie dopiero po zaobserwowaniu uszkodzeń.
Zalecane substancje aktywne:
- Lambda-cyhalotryna
- Deltametryna
- Acetamipryd – np. insektycyd Apis 200 SE
- Tiametoksam (w zależności od aktualnych przepisów dotyczących jego stosowania)
Zasady skutecznego oprysku:
- Wykonać zabieg przy temperaturze powyżej 10°C (większa aktywność chrząszczy).
- Unikać oprysków w godzinach największej aktywności owadów zapylających (wczesny ranek lub późne popołudnie).
- Stosować preparaty rotacyjnie, by zapobiec zjawisku odporności.
Integrowana ochrona roślin (IPM)
Oprócz chemicznego zwalczania warto wprowadzać elementy integrowanej ochrony:
- Płodozmian – unikanie monokultury rzepaku zmniejsza presję szkodników.
- Uprawa odmian tolerancyjnych lub o silnych łodygach – zmniejsza podatność na uszkodzenia.
- Zachowanie bioróżnorodności – obecność pożytecznych organizmów, np. pasożytniczych błonkówek, ogranicza populację chowacza
Podsumowanie
Zwalczanie chowacza czterozębnego w uprawach rzepaku wymaga dokładnego monitoringu i szybkiej reakcji na pierwsze sygnały obecności chrząszczy. Stosowanie zabiegów ochronnych w odpowiednim czasie oraz łączenie metod chemicznych z agrotechnicznymi i biologicznymi zwiększa skuteczność ochrony, zmniejszając jednocześnie negatywny wpływ na środowisko. Kluczowe jest także przestrzeganie aktualnych zaleceń integrowanej ochrony roślin i rotacja substancji czynnych, by przeciwdziałać narastaniu odporności szkodników.
